Εν έτει 2023 στη μουσική σκηνή της χώρας επικρατεί η τραπ, η πιο ρηχή όλων των εποχών για πολλούς, οι οποίοι αναρωτιούνται από «που ξεφύτρωσε» και αν αποτελεί όντως συνέχεια της ραπ.
Πριν επιχειρήσουμε να κάνουμε αυτή την ιστορικομουσική αναδρομή στις ρίζες της τραπ, με μια χριστιανική ματιά στο ρητό «ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο…», αξίζει να τονίσουμε πως το δαιμονοποιημένο είδος που «διαφθείρει τη νεολαία» με στίχους για χρήματα, αμάξια, αναμεμειγμένους με slut shaming, δεν επινόησε αυτή την αισθητική. Και στην ραπ υπήρχαν τραγούδια που μιλούσαν για όπλα, ναρκωτικά και κόντρες μεταξύ των καλλιτεχνών, που οδήγησαν αν μη τι άλλο στον θάνατο.
Από την άλλη στην παλιά ραπ γεννήθηκαν τραγούδια – ύμνοι για τις γυναίκες, στίχοι που αντικατοπτρίζουν τη μάχη της περιθωριοποιημένης κοινότητας των μαύρων στην Αμερική και ιστορίες βγαλμένες από τη ζωή, κάτι που δεν έχουμε δει μέχρι στιγμής στην τραπ.
Ακόμη και στην Ελλάδα, μετά την εμφάνιση της underground ραπ μουσικής, έχουμε πολλά παραδείγματα. Η σύγκριση, λοιπόν, είναι άνιση. Μιλάμε για ένα τελείως διαφορετικό είδος που συμβαδίζει με τη νέα εποχή.
Πως γεννήθηκε η ραπ
Η ραπ γεννήθηκε στο γκέτο, όχι στο στούντιο και δεν ήταν ένας τρόπος να κερδίσεις χρήματα, αλλά ένας τρόπος να εκφράσεις μια δικιά σου αλήθεια για την κοινωνία που ζεις. Να πεις τις απόψεις σου πάνω σε ένα πολιτικό ζήτημα, να εκφράσεις την αγάπη σου για κάποιο άτομο, αλλά και να αποτυπώσεις τα βιώματα της ζωής σου.
Πρώτη φορά στην Ελλάδα, η αμερικανική ραπ μουσική ακούστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’70, από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Αμερικανικής βάσης στο Ελληνικό. Αντίστοιχα, το πρώτο ελληνικό συγκρότημα που ξεκίνησε στην Ελλάδα ήταν οι Marginals, ένα γκρουπ τριών καλλιτεχνών, πίσω στο 1985.
Τέλος, το πρώτο Ελληνικό hip-hop συγκρότημα ήταν οι FF.C (Fortified Concept) που ξεκίνησαν στο Βύρωνα το 1987.
Ο πρώτος Eλληνικός Hip-Hop δίσκος ήταν το Εν+Τάξει των O.P.A. που κυκλοφόρησε το 1990. Από τα πρώτα Ελληνικά Hip-Hop σχήματα, ιδιαίτερα επιδραστικό στην εποχή του αλλά και αργότερα, ήταν οι Στέρεο Νόβα. Το πρώτο, ομώνυμο άλμπουμ τους, κυκλοφορεί το 1992. Το ίδιο έτος, μετά τη συναυλία των Public Enemy στο Κατράκειο θέατρο της Νίκαιας, δημιουργήθηκαν οι Active Member.
Λίγα χρόνια αργότερα, αφότου άνοιξαν τη δική τους εταιρία παραγωγής ονόμασαν το είδος που υπηρετούν, Low Bap, θέλοντας να διαχωρίσουν τη δική τους θέση από την υπόλοιπη Ελληνική σκηνή, θεωρώντας πως είχε αρχίσει να παίρνει τα εμπορικά χαρακτηριστικά της τότε αμερικάνικης Hip-Hop. Οι εκφραστές της Low Bap απέχουν πράγματι παρασάγκας από τη φιλοσοφία της σημερινής τραπ, αλλά και τον βασικό στόχο της εμπορικής ραπ, ελληνικής και ξένης διαχρονικά, που δεν είναι άλλος από τις πωλήσεις!
Με αυτή την κίνηση το κοινό χωρίστηκε σε δύο «στρατόπεδα» δημιουργώντας την πρώτη Hip-Hop κόντρα στην Ελλάδα. Ένα ιδιότυπο μπρα-ντε-φερ μεταξύ της δυτικής και της ανατολικής ακτής, που στην ελληνική πραγματικότητα μεταφραζόταν σε συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά. Ένα «πάω μια βόλτα στα παλιά, στη Νίκαια στην Κοκκινιά» όπως έλεγε ένα τραγούδι της εμπορικής χιπ χοπ λίγα χρόνια αργότερα.
Το 1992 επίσης, στη Νέα Ιωνία, δημιουργήθηκαν οι Terror X Crew (TXC). Με δισκογραφικό τους ντεμπούτο το ομώνυμο Terror X Crew (1995), ήταν οι πρώτοι που έφεραν το Ελληνικό κοινό σε επαφή με τα τέσσερα στοιχεία (MCing, DJing, Graffiti, Breakdance) της Hip-Hop κουλτούρας, όπως επίσης ήταν πρωτοπόροι του Hardcore Rap και του Wild Style Graffiti στην Ελλάδα.
Συνεχίζοντας μέσα στη δεκαετία του ’90 και συγκεκριμένα το 1996, έκαναν την εμφάνιση τους τα Ημισκούμπρια, το πρώτο καθαρά σατιρικό Ελληνικό Hip-Hop συγκρότημα. Δυο χρόνια νωρίτερα, το 1994, γεννήθηκαν οι Goin” Through οι οποίοι ακολούθησαν έκτοτε τη mainstream σκηνή.
Οι τελευταίοι, σε αντιστοιχία με τους τράπερ, αγκάλιασαν την λαϊκή σκηνή, προσέγγισαν μεγάλα ονόματα του πενταγράμμου και συνεργάστηκαν μαζί τους, «μπολιάζοντας» έτσι την ραπ με ποπ, ακόμη και λαϊκούς και έντεχνους ήχους (συνεργασία με την Πρωτοψάλτη, με τον Βλάσση Μπονάτσο, τη Δέσποινα Βανδή και την Άννα Βίσση κτλ).
Εκείνοι ωστόσο που υπηρετούσαν ως φανατικοί θαυμαστές τη ραπ παρέμεναν τότε προσηλωμένοι αλλού. Το 1997 το συγκρότημα Ζωντανοί Νεκροί φέρνει μια άλλη γεύση στην τότε Ελληνική Hip-Hop σκηνή, το Battle Rap.
Το πρώτο τους album με τίτλο ΖΝ: Εντολές Στη Χώρα των Καλύτερων MC’s (1997) επηρέασε τις επόμενες γενιές που έβγαζαν battle rap κομμάτια και το μεγαλύτερο ποσοστό MCs και συγκροτημάτων μέχρι και σήμερα ακόμα επιλέγουν αυτό το είδος ραπ που καθιέρωσαν στην Ελλάδα οι Ζωντανοί Νεκροί.
Τη δεκαετία του 2000 πολλά από τα ιστορικά σχήματα της δεκαετίας ’90 διαλύθηκαν ή άλλαξαν μορφή όπως: οι Terror X Crew, οι Άλφα Γάμα και οι Active Member. Από το 2001 και μετά όμως εμφανίστηκαν και άλλα σχήματα δημιουργώντας νέα ρεύματα στη σκηνή.
Οι περισσότεροι, σε αντίθεση με τους παλαιότερους, κυκλοφόρησαν τους δίσκους τους διαδικτυακά, δωρεάν και χωρίς την ανάμειξη δισκογραφικών εταιριών, με αποτέλεσμα μια πληθώρα κυκλοφοριών. Δεκάδες συγκροτήματα δημιουργήθηκαν, αλλά λίγοι έκαναν κάτι παραπάνω από ένα δίσκο ή μία συναυλία.
Αξιοσημείωτο στοιχείο τη δεκαετία του 2000 είναι η αναγνώριση του Hip-Hop από ευρύτερο κοινό κυρίως μέσα από την απήχηση που απέκτησαν κάποια συγκροτήματα, με αποτέλεσμα το είδος να γίνει πιο εμπορικό.
Η αρχή είχε ήδη γίνει από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 από τα Ημισκούμπρια με το χαρακτηριστικό χιουμοριστικό ύφος τους. Την ίδια χρονιά τεράστια επιτυχία και απήχηση στο ευρύ κοινό γνώρισαν οι Goin Through. Το 2007 εμφανίστηκαν κι άλλοι καλλιτέχνες της Hip-Hop με mainstream ήχο οι οποίοι είχαν επιτυχίες, όπως οι Stavento και ο Υποχθόνιος.
Πως «ξεφύτρωσε» η τραπ
Από τις αρχές της δεκαετίας του 2010 χάρη στην εξέλιξη των τεχνολογικών μέσων και στην αυξημένη δημοτικότητα που έλαβε η ραπ κατά την προηγούμενη δεκαετία, το Ελληνικό Hip-Hop έχει αναβαθμιστεί, αλλά και έχει μεταλλαχθεί στην τραπ, η οποία πλέον επικρατεί στο ελληνικό στερέωμα.
Μεγάλο μέρος του πληθυσμού, κυρίως έφηβοι, έχει εγκαταλείψει την ελληνική μουσική άλλων ειδών και έχει αφοσιωθεί στο άκουσμα της χιπ χοπ, καθώς πολλοί καλλιτέχνες εκφράζουν τα συναισθήματα τους από την καθημερινή τους ζωή, κάτι που συγκινεί τον κάθε δέκτη.
Αυτή η σχολή καταπιάνεται επίσης με νεόφερτα και πιο «μουντά» θέματα της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας, όπως η οικονομική κρίση, η φτώχεια και οι κακουχίες που αυτή φέρνει στον απλό λαό.
Επίσης, το 2011 έκανε την εμφάνιση της μια νέα γενιά με πρωτοπόρους τον SNIK και το label Capital Music (Υποχθόνιος, Light, Εφτάψυχος, Mad Clip), η οποία ασχολείται με μουσικά κομμάτια συχνά επηρεασμένα από το αμερικάνικο Lifestyle, έχοντας πολλές φορές δεχτεί κριτική για το χαμηλό επίπεδο των στίχων της, αλλά και για τις εικόνες που προωθεί (ναρκωτικά, χλιδή, ακριβά αμάξια, βιντεοκλίπ-υπερπαραγωγές).
Ένα ύφος που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τους ράπερ παλαιάς σχολής οι οποίοι μπορούν να χαρακτηριστούν ως λιγότερο φιγουρατζήδες, πιο προσγειωμένοι και εμπνευσμένοι από την αληθινή ζωή.
Οι προκλήσεις των τράπερς
Πολλές φορές οι εκπρόσωποι της τραπ μουσικής στην Ελλάδα έχουν μπλεχτεί σε ιστορίες με όπλα, ναρκωτικά και συλλήψεις, ενώ δεν λείπουν και οι μεταξύ τους έριδες.
Ο Light, o oποίος πρόσφατα ανακηρύχθηκε «Artist of the Year» στο ελληνικό Spotify, βλέπει κάθε τραγούδι του να γίνεται αμέσως επιτυχία.
Οι περισσότεροι ή μάλλον όσοι τον γνωρίζουν μέσα από τις ειδήσεις και τα ειδησεογραφικά sites, τον γνωρίζουν για τα ραντεβού για «ξύλο» που έδινε κάποτε με τον Snik, αλλά και για τις εικόνες που έκαναν τον γύρο του διαδικτύου μετά τα βραβεία MAD.
Τον Δεκέμβριο του 2021, συνελήφθη από την αστυνομία και τελικώς του ασκήθηκε ποινική δίωξη για παράνομη οπλοφορία και οπλοκατοχή, αλλά και για προμήθεια και κατοχή ναρκωτικών.
Κατά τη διάρκεια της τελετής βράβευσης Mad Video Music Awards στις 22 Ιουνίου 2022, ο Light πιάστηκε στα χέρια με τον τράπερ SNIK ως αποτέλεσμα ενός καυγά και ενώ στην σκηνή βρισκόταν η τραγουδίστρια Τάμτα, με αποτέλεσμα ολιγόλεπτη διακοπή της εκδήλωσης που άρχισε ξανά λίγα λεπτά αργότερα.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Thug Slime ο οποίος πολλάκις έχει συλληφθεί για ναρκωτικά ή γιατί βρέθηκαν όπλα στο αυτοκίνητό του ενώ έχουν διαρρεύσει και πλάνα όπου κάνει άσεμνες χειρονομίες σε δημοσιογράφους ή χαστουκίζει ανήλικα παιδιά.
Μεμονωμένα περιστατικά ή μιας μορφής μετουσίωση των στίχων που κάποτε ήταν απλή «παπαγαλία» του αμερικανικού ονείρου; Η αλήθεια είναι πως μια απάντηση που να καλύπτει όλους τους εκπροσώπους της τραπ, αλλά και να αθωώνει ή να καταδικάζει συλλήβδην ένα είδος μουσικής τόσο αναγνωρίσιμο και τόσο βαθιά ριζωμένο στο κοινό, δεν υπάρχει.
Καλό θα ήταν να βγάζουμε συμπεράσματα κατά περίπτωση, να αφουγκραζόμαστε την εποχή και να ψάχνουμε να δούμε τι μπορεί αυτή να αναζητά σε συνθήματα τύπου A.C.A.B., ύμνους στην αντικειμενοποίηση της γυναίκας και αποθέωση της ύλης και των χρημάτών!
