Καλλιεργούμε µε σοβαρότητα την Ιστορία στον τόπο µας; Πολύ φοβούμαι ότι µόνον μετά δυσκολίας, διότι η πολιτική την εργαλειοποιεί και συνακόλουθα τη φοβάται. Μιλούμε βεβαίως εδώ για τη νεότερη Ιστορία, αυτήν μετά το 1821.
Στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση η διδασκαλία της δεν γίνεται από ειδικευμένους καθηγητές, αλλά από όποιον δάσκαλο τυχόν περισσεύει – φιλόλογο, καθηγητή αγγλικών ή οτιδήποτε άλλο.
Για τα διδακτικά βιβλία, ας μη μιλήσουμε καθόλου. Στα πανεπιστήμια, διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, ούτε ένα από τα πολλά Τμήματα Ιστορίας δεν ιδρύθηκε με αποκλειστικό στόχο τη μελέτη της. Διακόσια χρόνια μετά τη δολοφονία του, ο Καποδίστριας βάλλεται ακόμη ως «δικτάτορας» χωρίς να μελετάται το έργο του.
Μέχρι το 1974 το «Όχι» γιορταζόταν με αναφορά στους ηγέτες της ηρωικής εκείνης εποχής, τον βασιλέα Γεώργιο και τον Ιωάννη Μεταξά. Μετά το 1974 εορτάζεται αλλά χωρίς αυτούς (σβήστηκαν σταλινικώ τω τρόπω από την εικόνα!).
Όταν το 1995 ο κόσμος όλος γιόρτασε τα 50 χρόνια από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέµου, αντί να βγούμε εμείς πρώτοι γιορτάζοντας με τέτοιον φανταχτερό τρόπο το Αλβανικό Έπος ώστε να θυμίσουμε παντού τι μας οφειλόταν, σιωπήσαμε επειδή η πολιτική έστεκε αμήχανη εμπρός στις δύο αυτές μορφές – τον βασιλιά και τον Μεταξά. Τα ίδια για το 2012 στα εκατό χρόνια από την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων, μερικοί σύλλογοι κάτι ψέλλισαν, αλλά οι πολιτικοί πάλι έκρυψαν το κεφάλι τους στην άμμο, έντρομοι μήπως κατηγορηθούν ως «Κωνσταντινικοί».
Εκατό χρόνια μετά τον Διχασμό, μελετώνται μόνον επιλεκτικά τα γεγονότα, η δε παρουσίαση στοιχείων που θίγουν την αίγλη του Βενιζέλου αντιμετωπίζεται με δυσπιστία και απαξίωση. Όσο για το τι έχει υποστεί ο συντηρητικός κόσμος από τις κομμουνιστικές αιματηρές απόπειρες επιβολής της ιδεολογίας των, αυτά ούτε μελετώνται στα πανεπιστήμια, ούτε και βρίσκουν εύκολα εκδότη ιδιωτικές μελέτες.
Η πολιτική το 1974 θεώρησε ότι είχε το δικαίωμα να νομιμοποιήσει το ΚΚΕ και να αμνηστεύσει μονοκοντυλιά ολόκληρη την κόκκινη βία – μεταξύ άλλων πολλών, Ψαρρός, Ούλεν, Κρώρα, 30.000 παιδιά αρπαγμένα, και μαζί την κατασυκοφάντηση κάθε συντηρητικής δυνάμεως. Πολιτική ήταν και η απόφαση για αλλαγή του πολιτεύματος. Οσοι έζησαν το Δημοψήφισμα του 1974 ξέρουν τις θλιβερές αδυναμίες του – με το πελώριο πανό μιας κορώνας σε σχήμα καθοικιού που στόλιζε το Σύνταγμα, με εφημερίδες να αρνούνται τα δημοσιεύματα των φιλοβασιλικών, με εκλογικά κέντρα ζωσμένα από άντρες που πετούσαν στους εκπροσώπους της βασιλευομένης νεράντζια που περιείχαν ξυραφάκια.
Η Μεταπολίτευση έβγαλε Ιστορία μπόλικη
Η Μεταπολίτευση έβγαλε Ιστορία μπόλικη, αλλά μονόπλευρη. Διαβάσαμε πάλι και πάλι την εκδοχή της Αριστεράς για το τι έγινε μεταξύ 1941 και 1949 και λίγο μετά. Αυτό θα ήταν μια καλή εξισορρόπηση, εάν συγχρόνως δεν φιμωνόταν σφιχτά η συντηρητική παράταξη, που είχε ήδη υποστεί τη σειρά λοβοτομών στην οποία αναφέρθηκα ήδη.
Η κηδεία ενός ανθρώπου που υπήρξε βασιλιάς μας μετατρέπεται, από μια απλή ανθρώπινη υπόθεση με εθιμοτυπική τάξη, σε πολιτικό θέμα.
Θύμα αυτής της στρέβλωσης είναι και οι Έλληνες βασιλείς. Απαξιώθηκε κάθε τους προσφορά και τους αποδόθηκαν τα μύρια όσα ατεκμηρίωτα: ο Οθων ανίκανος, ο Γεώργιος Α΄ ανύπαρκτος, ο Κωνσταντίνος γερμανόφιλος, βλαξ και καταπατητής του πολιτεύματος, ο Γεώργιος Β΄ άγνωστος, ο Παύλος άφηνε την αυταρχική γυναίκα του να στέλνει τους ανθρώπους εξορία, και όλοι τους αυθαίρετοι δικτατορίσκοι.
Η πολιτεία είχε στρατευθεί και εκεί όπου η πολιτεία στρατεύεται, η Ιστορία δυσκολεύεται να ευδοκιμήσει. Σε αυτό φταίει το κράτος, αλλά εξίσου φταίνε και όσοι ασχολούμενοι με την Ιστορία υπέκυψαν σε σκοπιμότητες ή αφέθηκαν να καταληφθούν από ιδεοληψίες. Φταίμε επίσης και όλοι εμείς που ασχολούμαστε λίγο-πολύ με τα γράμματα, γιατί αδιαφορήσαμε, βολευτήκαμε, ή ξεθυμάναμε γκρινιάζοντας λιγάκι μεταξύ μας. Έτσι σήμερα έχουμε ιδεολογικά μια Αριστερά εξοπλισμένη και μια Κεντροδεξιά ημιπαράλυτη. Κατόπιν αυτού η κηδεία ενός ανθρώπου που υπήρξε βασιλιάς μας μετατρέπεται, από μια απλή ανθρώπινη υπόθεση με εθιμοτυπική τάξη, σε πολιτικό θέμα. Εκεί η μόνη ικανή και υπεύθυνη να ζυγιάσει τους κινδύνους και να τους διαχειριστεί, άρα να κρίνει πώς θα γίνει η κηδεία, είναι η κυβέρνηση.
Το έργο των ιστορικών αρχίζει μετά την κηδεία. Αυτοί θα κρίνουν, αλλά και θα κριθούν. Θα αποτιμήσουν με σοβαρότητα τον βίο και το έργο του βασιλιά Κωνσταντίνου Β΄; Και γενικότερα, θα αποκτήσουν επιτέλους τόλμη, ώστε σιγά σιγά να επανέλθει ισορροπία και να περιφρουρηθούν στέρεα τα όρια εκείνα, που εξασφαλίζουν τη σοβαρότητα στη μελέτη της Ιστορίας έτσι ώστε, μεταξύ όλων των άλλων, να εκτιμηθεί στο σωστό της μέτρο και η συμβολή των βασιλέων μας στην πρόοδο της χώρας μας. Ο αριθμός των νέων, καλών ιστορικών που εμφανίζονται τώρα τελευταία μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε.
Φτάνει να µην τα γκρεµίσουµε πάλι όλα, παρασυρµένοι από αισθήματα που είναι μεν ευγενή, αλλά μπλέκουν πάλι την πολιτική στη μελέτη της Ιστορίας.
* Η κ. Αθηνά Κακούρη είναι συγγραφέας. Τελευταίο της βιβλίο, το «Αλφαβητάρι νεοελληνικής ιστορίας», εκδ. Καπόν.
Άρθρο στην «Κ»
