Διαβάζουμε πως οι αποδόσεις στα ομόλογα ανεβαίνουν, όμως τι σημαίνει αυτό για την ελληνική οικονομία και κατ’ επέκταση για την τσέπη μας;
Κατά 250,19% αυξήθηκε, συγκεκριμένα, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου μόλις σε ένα χρόνο, κάτι που σημαίνει ότι το κόστος δανεισμού του ελληνικού δημοσίου εκτοξεύθηκε.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου την περασμένη Τρίτη ξεπέρασε το 2,7% που είναι το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων σχεδόν δύο ετών. Υπενθυμίζεται ότι τον Φεβρουάριο του 2021 η απόδοσή τους δεν ξεπερνούσε το 0,7% και τον Αύγουστο του ίδιου έτους το 0,53%.
Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα πληρώνει πάνω από πέντε φορές περισσότερο για να δανειστεί το ίδιο ποσό από τις αγορές σε σχέση με πέρυσι, την ώρα μάλιστα που οι χρηματοδοτικές της ανάγκες είναι ιδιαίτερα αυξημένες, λόγω της πανδημίας και της ακρίβειας που έχει επιφέρει η ανατίμηση στις τιμές της ενέργειας.
Πόσο αυξήθηκε το 10ετές σε ένα χρόνο
Γιατί ανέβηκαν οι αποδόσεις ομολόγων
O κύριος παράγοντας πίσω από την άνοδο των αποδόσεων των ομολόγων είναι κοινός για όλες τις χώρες, σύμφωνα με ανάλυση της Alpha Bank.
Όπως σημειώνεται, σχετίζεται αφενός με τις ανησυχίες του διεθνούς επενδυτικού κοινού για πιθανή έναρξη πολεμικής σύρραξης στα σύνορα της Ρωσίας με την Ουκρανία και αφετέρου με το γεγονός ότι η ΕΚΤ δεν αποκλείει μία άνοδο των επιτοκίων εντός του έτους, προκειμένου να μετριάσει τις πληθωριστικές πιέσεις, εάν αυτές επικρατήσουν για μεγαλύτερο διάστημα από αυτό που αρχικά αναμενόταν.
Τι είναι τα ομόλογα;
Ένα ομόλογο είναι ένα χρεόγραφο, με συγκεκριμένη διάρκεια (π.χ. 10 χρόνια), για το οποίο ο εκδότης έχει την υποχρέωση να καταβάλει, στη λήξη της σύμβασης, την ονομαστική αξία του.
Ένα ομόλογο είναι απλώς ένα δάνειο, το οποίο αντλείται από τον εκδότη του δανείου, όχι μέσω τραπεζικής διαμεσολάβησης, αλλά μέσω των κεφαλαιαγορών. Ο εκδότης -όταν πρόκειται για κρατικά ομόλογα είναι το κράτος- είναι ο οφειλέτης ενώ κάτοχος των ομολόγων ο δανειστής.
Τα ομόλογα επιτρέπουν στον εκδότη να χρηματοδοτήσει μακροπρόθεσμες επενδύσεις με εξωτερικά κεφάλαια. Μπορεί κανείς λοιπόν να διακρίνει ότι τα στοιχεία που προσδίδουν σε ένα ομόλογο την ταυτότητά του είναι πρώτον ο εκδότης και δεύτερον η χρονική διάρκεια της σύμβασης.
Τι είναι τα spreads
Spreads (σπρεντ) ονομάζεται η διαφορά των τιμών αποδόσεων δύο ομολόγων, ισάριθμων χωρών. Κάθε ποσοστιαία μονάδα (1%) αποτελεί 100 μονάδες βάσης. Ως χώρα βάσης στην Ευρωζώνη θεωρείται η Γερμανία που έχει ισχυρή και σταθερή οικονομία.
Δηλαδή τα σπρεντ, είναι η διαφορά μεταξύ των επιτοκίων δανεισμού μιας χώρας της ευρωζώνης, σε σχέση με τα επιτόκια δανεισμού της Γερμανίας.
Όταν λοιπόν μιλάμε για το σπρεντ των ελληνικών ομολόγων αναφερόμαστε στη διαφορά της απόδοσης των ελληνικών από τα γερμανικά 10ετή ομόλογα αναφοράς.
Ποιες είναι οι διαφορές των ομολόγων με τις μετοχές
Διαβάζοντας τον τρόπο που λειτουργούν τα ομόλογα, σκέφτεται κανείς πως μοιάζουν με τις εταιρικές μετοχές. Το ίδιο κάνουν οι εταιρείες όταν εκδίδουν και πωλούν τις μετοχές τους. Οι διαφορές των ομολόγων από τις μετοχές είναι δύο:
- Πρώτον, οι κάτοχοι μετοχών είναι ιδιοκτήτες ενός μέρους (τμήματος) της εκδότριας εταιρείας (έχουν εταιρικό μερίδιο), ενώ οι κάτοχοι ομολόγων είναι στην ουσία δανειστές του εκδότη χωρίς ποσοστό ιδιοκτησίας.
- Η δεύτερη διαφορά είναι ότι ενώ οι μετοχές μπορούν να είναι, κατά κάποιο τρόπο, αόριστου χρόνου, τα ομόλογα έχουν ημερομηνία λήξης, μετά την παρέλευση της οποίας τα ομόλογα εξαγοράζονται.
Ακριβότερο κατά 9 φορές το κόστος δανεισμού της Ελλάδας έναντι της Γερμανίας
Για παράδειγμα, την Τετάρτη (16/2) που το επιτόκιο δανεισμού της Ελλάδας διαμορφωνόταν στο 2,693% και της Γερμανίας στο 0,31%, το σπρεντ (διαφορά) των δύο ήταν 2,380%, συνεπώς το ελληνικό σπρεντ κυμαινόταν στις 238,3 μονάδες βάσης. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα δανείζεται με επιτόκιο περίπου εννέα φορές ακριβότερο από αυτό που δανείζεται η Γερμανία.
Σύμφωνα με ανάλυση της Τράπεζας Πειραιώς, πιο ανησυχητική είναι η αύξηση του 10ετούς spread περιθωρίου συγκριτικά με την απόδοση του αντίστοιχου γερμανικού, καθώς τον Ιανουάριο ενισχύθηκε κατά 37 μονάδες βάσης στις 188 μονάδες, ύστερα από μείωση κατά 10 μονάδες το μήνα Δεκέμβριο.
Η απόδοση των ευρωπαϊκών ομολόγων
Αντίστοιχα, την ίδια στιγμή που οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων στην Ελλάδα ήταν 2,70%, στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές διαμορφώνονται ως εξής:
- Αυστρία 0,67%
- Γαλλία 0,80%
- Πορτογαλία 1,20%
- Ιταλία 1,98%
- Ισπανία 1,32%
Η μεγάλη διαφορά των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά, όπως απεικονίζεται στον ανωτέρω πίνακα, δείχνει και το μέγεθος των προβλημάτων που θα αντιμετωπίσει η ελληνική οικονομία, αν διατηρηθούν στα σημερινά επίπεδα, ή, ακόμα χειρότερα, αν κινηθούν ανοδικά, οι τιμές των ομολόγων.
Ομόλογα, οικονομία και πληθωρισμός
Οι πρώτες επιπτώσεις στην καθημερινότητα των πολιτών αρχίζουν ήδη να γίνονται αισθητές. Τα μέτρα στήριξης των αδυνάμων έναντι των συνεπειών της πανδημίας, αλλά και του πληθωρισμού προσκρούουν πλέον στους σκοπέλους της δημοσιονομικής σταθερότητας και του ελλείμματος του ΑΕΠ, καθώς το 1,4% αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για την κυβέρνηση.
Οι συζητήσεις λοιπόν για μειώσεις φόρων, όπως του ΦΠΑ σε τρόφιμα και του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα καύσιμα, υπάρχει κίνδυνος να «παγώσουν».
Μια αποκλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων, ενδέχεται να φέρει υποχώρηση στο ενεργειακό κόστος που απογειώνει τις τιμές των βασικών καταναλωτικών προϊόντων και συμπαρασύρει προς τα κάτω και την απόδοση των ομολόγων, ούτως ώστε να καταστεί εφικτή η στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.
