Αντιμέτωπη με την πιθανότητα ενός νέου σκανδάλου βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, λίγα 24ωρα μόλις μετά την αποκάλυψη του Qatar Gate. Αυτή τη φορά στο «στόχαστρο» βρίσκονται οι προμήθειες για τα εμβόλια για τον κορονοϊό.
Το Politico τις προηγούμενες ημέρες με μια σειρά από άρθρα εξηγούσε τι ακριβώς έχει γίνει με τα εμβόλια για τον κορονοϊό και τον λόγο για τον οποίο τον Οκτώβριο η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ξεκίνησε έρευνα για την αγορά εμβολίων κατά του κορονοϊού από την ΕΕ κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της πανδημίας, χωρίς να διευκρινίζεται ποιο πρόσωπο είναι στο μικροσκόπιο ή ποιο «έγκλημα» που εξετάζεται.
Το ερώτημα που έθεσε σε άρθρο του το Politico είναι εάν στο στόχαστρο της έρευνας βρίσκεται η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Άλλωστε, ένα από τα «σκάνδαλα» που κλυδωνίζει τους θεσμούς της Ευρώπης και παράγει περισσότερη ίντριγκα όσο περνά ο καιρός, είναι η επικοινωνία που είχε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, πριν η ΕΕ συνάψει συμφωνία με την εταιρεία για τα εμβόλια κατά του κορονοϊού.
Η σύμβαση εκείνη προέβλεπε την προμήθειας μέχρι και 1,8 δισ. δόσεων εμβολίου BioNTech/Pfizer, ενώ η συμφωνία θα ανερχόταν μέχρι και τα 35 δισ. ευρώ εάν εφαρμοζόταν πλήρως.
Η απάντηση είναι πως θα ήταν πολύ πιθανό, αν και προς το παρόν η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία δεν είναι ξεκάθαρη.
Τα «εξαφανισμένα» SMS
Τον Απρίλιο του 2021, η πρόεδρος της Κομισιόν ανέφερε στους NYT πως είχε ανταλλάξει με τον Μπουρλά μηνύματα για ένα μήνα, ενόψει της συμφωνίας της ΕΕ με την Pfizer, στην οποία είναι Διευθύνων Σύμβουλος.
Η αποκάλυψη της ανταλλαγής μηνυμάτων προκάλεσε συζητήσεις για το εάν η φον ντερ Λάιεν υπήρξε διαμεσολαβητής, παρακάμπτοντας κατά αυτό τον τρόπο τις νόμιμες οδούς.
Παράλληλα, στο αίτημα των δημοσιογράφων για πρόσβαση στις εν λόγω συνομιλίες, η Κομισιόν αρκέστηκε απλά στο να υποστηρίξει ότι «βραχύβια και εφήμερα έγγραφα δεν αποθηκεύονται», ενώ μάλιστα ισχυρίστηκε ότι αναζήτησε τα μηνύματα αυτά και δεν τα βρήκε.
«Σβήστηκαν τα sms», γιατί ήταν «σύντομα». Έλεγε η Κομισιόν όσον αφορά τη διατήρηση των μηνυμάτων κειμένου των αξιωματούχων της, καθώς παραμένει σταθερή στην άρνησή της να κοινοποιήσει υποτιθέμενα κείμενα μεταξύ της προέδρου Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Άλμπερτ Μπουρλά της Pfizer.
Μια έρευνα της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας Έμιλι Ο’ Ράιλι που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο διαπίστωσε ότι η Επιτροπή δεν είχε ζητήσει από το γραφείο της φον ντερ Λάιεν τα μηνύματα.
«Εάν τα μηνύματα κειμένου αφορούν πολιτικές και αποφάσεις της ΕΕ, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως έγγραφα της ΕΕ», έγραψε η Ο’ Ράιλι, εκδίδοντας έναν προσδιορισμό «κακοδιαχείρισης» από την Επιτροπή σε σχέση με αυτό που οι επικριτές ονόμασαν Delete-gate.
Η αντιπρόεδρος της Επιτροπής Γιούροβα επέμεινε ότι δεν υπήρχε πραγματική διαφωνία μεταξύ Κομισιόν και της Διαμεσολαβήτριας, χωρίς όμως να εξηγήσει το γιατί.
«Η Επιτροπή και η Διαμεσολαβήτρια συμφωνούν ότι αυτό που έχει σημασία είναι το περιεχόμενο ενός εγγράφου», έγραψε στην επίσημη απάντηση της Επιτροπής στη γνωμοδότηση.
Τέτοια «μικρής διάρκειας, εφήμερα έγγραφα δεν διατηρούνται» είπε η Γιούροβα λόγω της «εφήμερης φύσης τους» και έτσι η Επιτροπή δεν τα έχει. «Η Επιτροπή μπορεί να επιβεβαιώσει ότι η έρευνα που διενεργήθηκε από το γραφείο της Προέδρου για σχετικά μηνύματα κειμένου που αντιστοιχούν στο αίτημα για πρόσβαση σε έγγραφα δεν απέδωσε κανένα αποτέλεσμα».
Μια εκπρόσωπος της Ο’ Ράιλι χαρακτήρισε την απάντηση της Επιτροπής «προβληματική σε πολλά σημεία», πριν από την πλήρη ανάλυση που αναμένεται αργότερα.
Στο «στόχαστρο» η φον ντερ Λάιεν
Το Politico επανήλθε με νέο άρθρο του, καθώς αυτή τη φορά αναφέρεται ξεκάθαρα στην πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Οι αγορές εμβολίων της ΕΕ για τον COVID βρίσκονται υπό έρευνα από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, αναφέρει το Politico, αν και δεν έχει διευκρινιστεί επακριβώς ακόμη ποιος ερευνάται ή ποιες από τις συμβάσεις εμβολίων της ΕΕ βρίσκονται ελέγχονται.
Η τρέχουσα διάθεση εμβολίων «εξέθεσε την αδυναμία των συμφωνιών που διαπραγματεύτηκε η Επιτροπή», δήλωσε ο Πολωνός υπουργός Υγείας Άνταμ Νιεντζιέλσκι.
Ανώτατοι υγειονομικοί αξιωματούχοι της ΕΕ ζητούν μεγαλύτερη διαφάνεια στη μεγαλύτερη σύμβαση του μπλοκ για τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού – ένα συμβόλαιο για το οποίο η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέλαβε προσωπικό ρόλο στη διαπραγμάτευση.
«Τι υποσχέθηκε (η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν); Θα θέλαμε πραγματικά να μάθουμε», δήλωσε ο Πιερ Καρτουβέλς, αναπληρωτής μόνιμος εκπρόσωπος για το Βέλγιο, σχετικά με τη σύμβαση πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ με την BioNTech/Pfizer, κατά τη διάρκεια συνάντησης αξιωματούχων υγείας της ΕΕ στις Βρυξέλλες την Παρασκευή.
Ήταν ένα σημείο που επεσήμανε ο Ιρλανδός υπουργός Υγείας Στίβεν Ντόνελι , ο οποίος τόνισε ότι η έλλειψη διαφάνειας σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για τα συμβόλαια θα μπορούσε να δώσει «έδαφος για παραποιήσεις», ακόμη και αν το αποτέλεσμα είναι «αποδεδειγμένα συνετό και δικαιολογημένο».
Η εν λόγω συμφωνία, για έως και 1,8 δισεκατομμύρια δόσεις του εμβολίου BioNTech/Pfizer, έχει ήδη τεθεί υπό έντονο έλεγχο. Νωρίτερα αυτό το έτος, μια έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σημείωσε την άρνηση της Επιτροπής να δημοσιοποιήσει οποιεσδήποτε λεπτομέρειες σχετικά με τον ρόλο της κ. Φον ντερ Λάιεν στις διαπραγματεύσεις της. Τον Απρίλιο του 2021, οι New York Times ανέφεραν ότι η επικεφαλής της Επιτροπής αντάλλαξε γραπτά μηνύματα με τον κ. Μπουρλά, τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer, πριν από τη συμφωνία.
Η άρνηση του Μπουρλά να καταθέσει
Αρνήθηκε για δεύτερη συνεχόμενη φορά να καταθέσει ενώπιον της ειδικής επιτροπής COVID του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο διευθύνων σύμβουλος της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά. «Δεν έχουμε κάτι άλλο να πούμε», απάντησε στην πρόσκληση ο CEO της Pfizer.
Στην επιστολή που είδε το Politico με ημερομηνία 2 Δεκεμβρίου, ο Αλ. Μπουρλά αναφέρει ότι «από την ακρόαση του Οκτωβρίου αναφορικά με τον COVID, δεν έχουμε περισσότερες πληροφορίες να μοιραστούμε με την Επιτροπή, οπότε με σεβασμό απορρίπτουμε την πρόσκληση να επανεξετάσουμε αυτά τα θέματα».
Υπενθυμίζεται ότι τον Οκτώβριο ο Μπουρλά δεν προσήλθε να καταθέσει ενώπιον της επιτροπής τον Οκτώβριο, κατά την οποία αναμενόταν να αντιμετωπίσει δύσκολες ερωτήσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο έγιναν μυστικές συμφωνίες για τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού.
Την απόφασή του να μην προσέλθει στην Επιτροπή, ακολούθησε έκθεση ελέγχου σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για την προμήθεια εμβολίων, η οποία έθεσε νέα ερωτήματα σχετικά με τις επαφές μεταξύ του διευθύνοντος συμβούλου της φαρμακοβιομηχανίας και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που προηγήθηκε της σύμβασης εμβολίων ύψους πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ.
Στην ακρόαση της ειδικής επιτροπής COVID στις 10η Οκτωβρίου, η πρόεδρος των διεθνών ανεπτυγμένων αγορών της Phizer, Τζανίν Σμολ, αντιμετώπισε επανειλημμένες ερωτήσεις από την επιτροπή σχετικά με την απουσία του Μπουρλά. Ερωτήσεις αφορούσαν επίσης τις διαπραγματεύσεις για τα συμβόλαια εμβολίων και τις ίδιες τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν κατά τις δοκιμές, συμπεριλαμβανομένης μιας ερώτησης από τον Ολλανδό ευρωβουλευτή Ρόμπερτ Κόος (ομάδα ECR, European Conservatives and Reformists Group) σχετικά με το εάν το εμβόλιο δοκιμάστηκε για την ικανότητά του να αποτρέπει τη μετάδοση πριν εισέλθει στην αγορά.
Όπως φαίνεται, τελικά, οι απαντήσεις της Σμολ δεν μπόρεσαν να αντικαταστήσουν την κατάθεση του Αλ. Μπουρλά, με την Επιτροπή στις 28 Οκτωβρίου, να απευθύνει δεύτερη πρόσκληση στον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Pfizer.
«Η επιτροπή μας θεώρησε ότι κατά την προηγούμενη ακρόαση με εκπροσώπους της φαρμακευτικής βιομηχανίας, όπου η Pfizer εκπροσωπήθηκε από την Τζανίν Σμολ υπήρξαν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τις προηγμένες συμφωνίες αγοράς μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Pfizer, οι οποίες εμπίπτουν στην ευθύνη του Διευθύνοντος Συμβούλου και μόνο αυτός έχει την εξουσία να απαντήσει σε αυτά, παρέμειναν αναπάντητες», ανέφερε σε σημερινή δήλωσή της η πρόεδρος της επιτροπής COVID Καθλίν φαν Μπρεμτ (ομάδα S&D).
«Ως πρόεδρος της επιτροπής COVI, λυπάμαι βαθιά για την άρνηση του Δρ Μπουρλά να συζητήσει αυτό το θέμα με τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου», είπε. «Ως συννομοθέτης του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, το Κοινοβούλιο έχει το δικαίωμα να εξασφαλίσει πλήρη διαφάνεια σχετικά με τις λεπτομέρειες αυτών των δαπανών και τις προκαταρκτικές διαπραγματεύσεις που οδηγούν σε αυτές».
Αλλά για την Pfizer, φαίνεται ότι δεν υπάρχει τίποτα νέο να πει όπως αναφέρει το Politico. Εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε στο Politico ότι «η Pfizer έχει παράσχει στοιχεία στην Ειδική Επιτροπή για την Πανδημία του COVID-19 και σε όλο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς επιδιώκει να κατανοήσει και να μάθει από την αντιμετώπιση της πανδημίας».
