Ο βαρύτατος τραυματισμός ενός 16χρονου Ρομά από αστυνομικό της ομάδας ΔΙΑΣ που οδήγησε σε εκτεταμένα επεισόδια σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, με οδοφράγματα, πετροπόλεμους, πυροβολισμούς και την κατάσταση να παραμένει και τώρα έκρυθμη, φέρνει και πάλι στο προσκήνιο με αρνητικό πρόσημο την μεγάλη κοινότητα των Ρομά στη χώρα μας.
Μια διαφορετική κοινωνία μέσα στην κοινωνία μας, πάντα περιθωριοποιημένη και ιδωμένη υπό το πρίσμα των προκαταλήψεων μας, των στερεοτύπων και των επικίνδυνων γενικεύσεων που λειτουργούν σαν το κουτί της Πανδώρας.
Στην πόλη που μεγάλωσα υπήρχε και υπάρχει η συνοικία των Ταμπακαριών, όπου ζουν οι Ρομά. «Θα σε πάρει ο Γύφτος» ήταν μια από τις απειλές που άκουγες από τις γιαγιάδες προς τα άτακτα μικρά παιδιά και φοβόσουν.
Ακόμη και όταν βλέπαμε τα συνομήλικα μας μικρά παιδιά με το σκουρόχρωμα δέρμα, ξυπόλητα, ρακένδυτα να περιφέρονται στις γειτονιές μας τα απομακρύναμε από τα παιχνίδια μας. Άλλωστε όταν ήμασταν και εμείς βρώμικα ακούγαμε από τους γονείς μας το υποτιμητικό «είσαι σα γυφτόπουλο». Χρόνια αρνητικών σχολίων που συσσωρεύονται στο υποσυνείδητο.
Πήγαινα στην Τετάρτη Δημοτικού όταν διαβάζοντας το «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα», η παρομοίωση με την οποία αρχίζει το μυθιστόρημά του ο Μενέλαος Λουντέμης χαράκτηκε μέσα μου. «Ο αέρας φύσαγε σα γύφτος».
Η λέξη άρχισε να χάνει την αρνητική της χροιά. Η λογοτεχνική πένα την εξάγνισε σε συνδυασμό με την ανάδειξη του καλού γύφτου στο πρόσωπο του Μπίθρου.
Αθέατος κόσμος οι Ρομά
Στη δική μας εποχή πλέον το πολιτικά ορθό είναι να μην αναφέρουμε τη λέξη «γύφτος» αλλά να την αντικαθιστούμε με τη λέξη Ρομά. Πόσο υποκριτικό όμως είναι να προσπαθούμε να εξωραΐσουμε τις λέξεις, αλλά να μην εξωραΐζουμε τις συνειδήσεις μας!
Οι Ρομά είναι ένας αθέατος κόσμος. Ζουν ανάμεσα μας, αλλά ποτέ δεν τους αναδεικνύουμε ως πρωταγωνιστές στα θετικά. Πάντα αναρωτιόμουν γιατί λείπουν από τις στιγμές της ιστορίας μας.
Οι ευρωπαίοι Ρομά στοχοποιήθηκαν από τους Ναζί, που προχώρησαν σε γενοκτονία σε βάρος τους, όπως και στους Εβραίους. Όμως ποτέ αυτό δεν έγινε αντίστοιχα ευρέως γνωστό, αν και χιλιάδες Ρομά δολοφονήθηκαν από το 1939 μέχρι το 1945. Δεν ξέρουμε τίποτα για τους Έλληνες Ρομά και το ρόλο τους την περίοδο της Κατοχής. Είναι απόντες από την ιστορία.
Τους αντιμετωπίζουμε σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Πάντα με επιφύλαξη και καχυποψία. Τους ομαδοποιούμε συλλήβδην ως παραβατικούς, ως υπόπτους, ως εν δυνάμει εγκληματίες.
Κλεισμένοι σε περιοχές άβατα το τελευταίο διάστημα έχουν γίνει και οι ίδιοι θύματα εγκληματικών κυκλωμάτων που χρησιμοποιούν κάποιους από αυτούς ως ντίλερ ναρκωτικών.
Οι ίδιοι διαμαρτύρονται γιατί αισθάνονται θύματα ρατσισμού. Το να υπάρχει ακόμη θολό το τοπίο γύρω από την καταδίωξη και τον πυροβολισμό του 16χρονου ρίχνει κι άλλο λάδι στη φωτιά. Και η Αστυνομία θα πρέπει να αναγνωρίζει τα λάθη της και να μην προσπαθεί να τα συγκαλύπτει αν υπάρχουν.
*Οι απόψεις του αρθρογράφου είναι προσωπικές και δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις του The Standard
