Recently updated on February 13th, 2022 at 10:03 pm
«Για τα Ηνωμένα Έθνη, ειδικά για τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις, το ραδιόφωνο είναι ένας ζωτικής σημαίας τρόπος ενημέρωσης, επανένταξης και ενδυνάμωσης των ανθρώπων» δήλωσε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου, ο γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Στη φράση του γενικού γραμματέα συμπυκνώνονται πράγματι ιστορικά γεγονότα που έχουν γραφτεί με αίμα στις σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας και αποδεικνύουν πως το ραδιόφωνο υπήρξε και προφανώς παραμένει, το μέσο για την διεκδίκηση περισσότερης ελευθερίας.
Το ραδιόφωνο πομπός ελευθερίας στην Ελλάδα
Στην περίπτωση της χώρας μας τα παραδείγματα είναι πολλά. Είναι το ραδιοφωνικό πρόγραμμα του BBC για την Ελλάδα, το θρυλικό BBC Greek που εξέπεμπε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και συνέβαλε στην επαφή των πολιτών με τον έξω κόσμο, καθώς οι Ναζί είχαν μετατρέψει το ελληνικό ραδιόφωνο σε μέσο προπαγάνδας.
Αντίστοιχα, BBC και Deutsche Welle ήταν οι ραδιοφωνικοί σταθμοί που κρατούσαν ζωντανή την ελπίδα των Ελλήνων κατά τη διάρκεια της μαύρης επταετίας της Χούντας.
Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η επανάσταση των φοιτητών στο Πολυτεχνείο, στηρίχτηκε επίσης στο ραδιόφωνο. Ο πειρατικός σταθμός των «ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών» έβγαλε χιλιάδες κόσμου στους δρόμους και κατάφερε αποφασιστικό ρήγμα στην Δικτατορία.
Η Eurovision και το ραδιόφωνο
Ωστόσο, εκείνη η ιστορία που θα εξιστορήσουμε σήμερα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου, έρχεται από την Πορτογαλία. Συχνά ο διαγωνισμός της Eurovision έχει κατηγορηθεί για χαμηλή ποιότητα και έχει στιγματιστεί από πολιτικά παιχνίδια, από τα οποία τάχα η EBU απέχει.
Η ιστορία όμως της συμμετοχής της Πορτογαλίας το 1974 είναι εκείνη που θα θυμούνται περισσότερο οι Πορτογάλοι από τη Eurovision.
Όχι, η χώρα του Βακαλάου δεν κέρδισε τότε τον διαγωνισμό… πώς θα μπορούσε άλλωστε, όταν είχε απέναντί της του ABBA. Για την ακρίβεια, η Πορτογαλία δεν κατόρθωσε να βρεθεί πρώτη για δεκαετίες ως και το 2017, όταν και η χώρα πήρε τη νίκη με το μελαγχολικό «Amar pelos dois».
Κι όμως το κομμάτι που διαγωνίστηκε το 1974 στη Eurovision οι Πορτογάλοι το διδάσκονται έκτοτε στο μάθημα ιστορίας για την επάνοδο στη Δημοκρατία.
Ο Πάουλο Ντε Καρβάλιο τραγουδούσε «E depois do adeus», χωρίς να συγκινήσει διόλου το ευρωπαϊκό κοινό, από την αρένα του Μπράιτον της Βρετανίας όπου μεταδιδόταν η Eurovision το 1974.
Το κομμάτι, όπως και δεκάδες συμμετοχές της Πορτογαλίας στη Eurovision έκτοτε, έλαβε μόλις 3 βαθμούς και μοιράστηκε την τελευταία θέση με τις Ελβετία, Γερμανία και Νορβηγία.
Ωστόσο, 18 ημέρες αργότερα, ο μελαγχολικός ήχος του πορτογαλικού κομματιού σήμανε την Επανάσταση των Γαριφάλων και το τέλος μιας μακράς περιόδου αυταρχισμού στην Πορτογαλία.
Το σύνθημα για την εξέγερση δόθηκε από το ραδιόφωνο
Η Επανάσταση των Γαριφάλων, όπως έμεινε στην ιστορία εξαιτίας της αναίμακτης μετάβασης στη δημοκρατία, ξεκίνησε στις 25 Απριλίου του 1974 και κατέληξε με την ανατροπή της δικτατορίας του «Νέου Καθεστώτος» που κυβερνούσε τη χώρα από πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι επαναστάτες στην Πορτογαλία χρησιμοποίησαν το τραγούδι ως σύνθημα προκειμένου να ξεκινήσει η πρώτη φάση της εξέγερσης.
Το τραγούδι της Eurovision μεταδόθηκε από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Λισαβόνας στις 22:50 το βράδυ της 24ης Απριλίου και έδωσε το έναυσμα στους στρατιωτικούς και τους στρατιώτες που συμμετείχαν στην επανάσταση να ξεκινήσουν την προσπάθεια ανατροπής του καθεστώτος.
Την ιστορία περιγράφει μοναδικά το βίντεο που έφτιαξε η επίσημη ιστοσελίδα της Eurovision.
Ακολούθησε ένα δεύτερο, παραδοσιακό πορτογαλικό τραγούδι, το «Grandola Bila Morena», με το οποίο οι στασιαστές ειδοποιούσαν τους συμμάχους τους πως είχαν πάρει τον έλεγχο σε στρατηγικά σημεία της χώρας.
Ο Τζον Κένεντι Ο’ Κόνορ, στο βιβλίο του «The Eurovision Song Contest – The Official History», περιέγραψε το τραγούδι «E depois do adeus» ως τη «μοναδική συμμετοχή της Eurovision που στην πραγματικότητα ξεκίνησε μια επανάσταση» (χαρακτηρισμός μάλλον ειρωνικός, επειδή το εν λόγω τραγούδι ήρθε στην τελευταία θέση).
