Ένα αφράτο και αρωματικό κέικ, το πιο παραδοσιακό γλύκισμα της ελληνικής ζαχαροπλαστικής, η φανουρόπιτα, ψήνεται εδώ και δεκαετίες με σκοπό ο δημιουργός του να βρει κάτι που έχει χάσει!
Κάθε χρόνο που πλησιάζει η ημέρα του Αγίου Φανουρίου, έρχεται στο μυαλό η θρυλική σειρά του Γιώργου Καπουτζίδη, «Στο Παρά Πέντε».
Σε αυτή, ανάμεσα σε αμέτρητες ατάκες που έγραψαν ιστορία, έχει μείνει και η αφελής απορία της εξωπραγματικής Ντάλιας.
«Ζουμπουλία, εσύ δεν έχεις έναν Άγιο που βρίσκει πράγματα;». Η αντίδραση της Ελισάβετ Κωνσταντινίδου που υποδυόταν την ευσεβή χωριατοπούλα από το Αχλαδοχώρι Σερρών αλησμόνητη.
Η γιορτή του Αγίου Φανουρίου
Στις 27 Αυγούστου η ορθόδοξη πίστη γιορτάζει τον Άγιο Φανούριο, ο οποίος σύμφωνα με την εκκλησία υπήρξε μεγαλομάρτυρας του Χριστιανισμού κατά την περίοδο των μεγάλων διωγμών από την ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Ο Άγιος αυτός όμως, έχει εγγραφεί στη λαϊκή παράδοση, ως εκείνος που βοηθά του Πιστούς να βρίσκουν χαμένα αντικείμενα.
Διαβάζουμε πως η ζωή του Αγίου Φανουρίου δεν ήταν γνωστή επί αιώνες, ενώ όσα αναφέρονται στα μαρτύρια που φέρεται να υπέστη από Ρωμαίους αξιωματικούς ερμηνεύονται από την εικόνα του που βρέθηκε τον 12ο αιώνα στη Ρόδο. Λέγεται λοιπόν πως ο Άγιος Φανούριος βασανίστηκε, λιθοβολήθηκε και πέθανε μαρτυρικό θάνατο καθώς κάποιος Ρωμαίος άρχοντας επιθυμούσε να του αλλάξει την πίστη.
Πώς προέκυψε η φανουρόπιτα;
Η σύνδεση του με τη φανουρόπιτα και το θαύμα της ανεύρεσης αντικειμένων δεν είναι επίσης ξεκάθαρη. Πιθανότατα, η λαϊκή παράδοση με αφορμή το όνομά του, ανήγαγε τον Φανούριο σε έναν Άγιο που βοηθά στην ανεύρεση χαμένων αντικειμένων. Στην Κρήτη μάλιστα, στην περιοχή του Βαλσαμόνερου Ηρακλείου, ζωοκλέφτες οδηγούνταν ενώπιον της εικόνας προκειμένου να «φανερωθεί» αν έχουν όντως ρημάξει ξένο κοπάδι.
Σε κάθε περίπτωση, με τα χρόνια έμεινε στην παράδοση η φανουρόπιτα, ένα αφράτο κέικ λαδιού, το οποίο έφτιαχναν οι νοικοκυρές και το μοίραζαν στην εκκλησία ανήμερα της γιορτής του Αγίου Φανουρίου. Παλιότερα, οι γυναίκες συνήθιζαν να φτιάχνουν το γλυκό για τις ανύπαντρες κόρες τους, προκειμένου να τους φανερωθεί ο γαμπρός.
Μια ακόμη εκδοχή της παράδοσης θέλει την φανουρόπιτα να προσφέρεται στον Άγιο προκειμένου να συγχωρεθούν οι αμαρτίες της μητέρας του, μια γυναίκα που σύμφωνα με τον θρύλο υπήρξε ιδιαίτερα σκληρή και αμαρτωλή. Ωστόσο, η ζωή του Αγίου Φανουρίου, πολλώ δε μάλλον της μητέρας του, δεν είναι καταγεγραμμένη και η εκκλησία δεν γνωρίζει ούτε την ακριβή περίοδο που έζησε, αλλά ούτε και τον τόπο όπου δραστηριοποιήθηκε.
Τα 7 ή 9 υλικά στη φανουρόπιτα
Αν κάποιος θέλει να ακολουθήσει πιστά την παράδοση, η φανουρόπιτα θα πρέπει να αποτελείται από 7 ή 9 υλικά. Πιστεύεται πως οι αριθμοί αυτοί συμβολίζουν τα μυστήρια της ορθόδοξης Εκκλησίας και έτσι αποτελούν απαράβατο κανόνα κατά την παρασκευή του γλυκού.
Αν τα υλικά είναι επτά συνήθως αυτά περιλαμβάνουν: λάδι, αλεύρι, μπέικιν πάουντερ, ζάχαρη, σόδα, αλάτι και χυμό πορτοκάλι. Πρόκειται δηλαδή για τα κλασικά υλικά ενός νηστίσιμου κέικ. Συχνά, όταν τα υλικά γίνονται εννιά προστίθενται σταφίδες και ακόμη κάποιο μπαχαρικό, όπως γαρίφαλο ή κανέλα.
Η συνταγή για τη φανουρόπιτα
Το μυστικό στη φανουρόπιτα, όπως και σε όλα τα κέικ δηλαδή που δεν έχουν αυγά, είναι να ενεργοποιηθεί η σόδα στο χυμό πορτοκαλιού. Τα παλιά τα χρόνια άλλωστε, το μπέικιν πάντουερ δεν ήταν τόσο διαδεδομένο στις ελληνικές κουζίνες. Από εκεί και πέρα, είναι πολύ σημαντικό όσο ψήνεται η φανουρόπιτα να μην ανοίγει ο φούρνος, γιατί τότε κινδυνεύει να κάτσει το κέικ.
Υλικά
- 750 γρ. αλεύρι που φουσκώνει μόνο του
- 200 γρ. σταφίδα σουλτανίνα
- 680 ml. χυμό πορτοκάλι και ξύσμα
- 400 γρ. ζάχαρη
- 300 ml. σπορέλαιο ή μισό μισό με ελαιόλαδο
- 100 γρ. καρυδόψιχα
- 2 κ.γ. μαγειρική σόδα
- 1 1/2 κ.σ. σκόνη κανέλα
- 4 κ.σ. μηλόξιδο
Εκτέλεση
- Ανακατεύουμε τη μαγειρική σόδα στο χυμό πορτοκάλι και αφήνουμε λίγο να ενεργοποιηθεί.
- Βάζουμε στον κάδο του μίξερ το λάδι με τη ζάχαρη και το μηλόξιδο και ανακατεύουμε να ενωθούν. Προσθέτουμε, το αλεύρι την κανέλα και το ξύσμα πορτοκαλιού και ανακατεύουμε. Συμπληρώνουμε το χυμό πορτοκάλι και χτυπάμε να ομογενοποιηθούν
- Στη συνέχεια προσθέτουμε τη σταφίδα και το καρύδι και ανακατεύουμε να πάνε παντού στη ζύμη
- Αλευρώνουμε και βουτυρώνουμε ένα σκεύος 30 εκατοστών και ψήνουμε στους 180 βαθμούς, στον αέρα για περίπου 45 λεπτά. Δοκιμάζουμε να βυθίσουμε τη λάμα ενός μαχαιριού στο κέντρο. Αν βγαίνει καθαρή, η φανουρόπιτα είναι έτοιμη.
- Αφήνουμε να κρυώσει ελαφρά, ξεφορμάρουμε και πασπαλίζουμε αν θέλουμε με ζάχαρη άχνη και κανέλα
Δείτε στο βίντεο που ακολουθεί την εκτέλεση της συνταγής:
