Σε συναγερμό βρίσκεται η ιατρική επιστημονική κοινότητα στην Ελλάδα, καθώς ο ΕΟΔΥ σήμερα ανακοίνωσε τρία κρούσματα οξείας ηπατίτιδας σε παιδιά.
Ο ΕΟΔΥ, μας ενημερώνει ότι η ηπατίτιδα Α είναι μια οξεία, συνήθως αυτοπεριοριζόμενη νόσος. Ο ιός της ηπατίτιδας Α έχει παγκόσμια κατανομή. Ετησίως εμφανίζονται περίπου 1,5 εκατ. νέες περιπτώσεις ηπατίτιδας Α σε όλο τον κόσμο.
Η νόσος έχει ενδημικό χαρακτήρα σε περιοχές του πλανήτη καθώς η μετάδοσή του ιού ευνοείται από κακές συνθήκες διαβίωσης. Η βελτίωση του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου του πληθυσμού και των συνθηκών ύδρευσης και αποχέτευσης στη χώρα μας, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των κρουσμάτων και τα νέα περιστατικά πλέον να αφορούν ταξιδιώτες σε αναπτυσσόμενες χώρες ή άτομα που ήρθαν σε επαφή με ασθενείς.
Πώς μεταδίδεται ο ιός της ηπατίτιδας Α;
Ο ιός της ηπατίτιδας Α μεταδίδεται με:
- την κατανάλωση τροφής ή νερού που έχουν έρθει σε επαφή, κατά κάποιο τρόπο, με κόπρανα ατόμου που πάσχει από ηπατίτιδα Α. Αυτό εξηγεί τον όρο «κοπρανο-στοματική» οδός μετάδοσης της ηπατίτιδας Α και το γιατί η νόσος εμφανίζεται πιο συχνά σε περιοχές χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, με ανεπαρκές δίκτυο ύδρευσης-αποχέτευσης και σε ομάδες ατόμων με πτωχή ατομική υγιεινή.
- τη στενή επαφή με άτομο που έχει ηπατίτιδα Α ή με σεξουαλική (στοματο-πρωκτική) επαφή.
- σπανίως με αίμα (χρησιμοποίηση συριγγών σε χρήστες ναρκωτικών ουσιών) κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης της νόσου που ο ιός βρίσκεται για λίγες μέρες στο αίμα των ασθενών.
Η συνήθης κοινωνική επαφή στα πλαίσια της εργασίας ή στο σχολείο, δεν ενέχει κινδύνους για τη μετάδοση του ιού της ηπατίτιδας Α.
Πώς εξελίσσεται η ηπατίτιδα A;
Η ηπατίτιδα Α είναι καλοήθης νόσος, αυτοπεριοριζόμενη σε μερικές εβδομάδες και ποτέ δεν οδηγεί σε χρόνια ηπατίτιδα. H νόσος εκδηλώνεται σε 15-50 ημέρες μετά την επαφή του ατόμου με τον ιό της ηπατίτιδας Α (περίοδος επώασης). Η μεταδοτικότητα ελαττώνεται σημαντικά με την εκδήλωση του ικτέρου, αφού δεν αποβάλλεται πλέον ο ιός στα κόπρανα. Στα παιδιά, ιδίως σε αυτά κάτω των 6 ετών, η νόσος περνά συνήθως υποκλινικά, χωρίς συμπτώματα, εν αντιθέσει με τους ενήλικες που εμφανίζουν νόσο (ίκτερο) σε σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό(70%).
Πώς μπορεί κανείς να ξέρει ότι πάσχει από ηπατίτιδα Α;
Η ανεύρεση ειδικών αντισωμάτων (IgM anti-HAV) έναντι του ιού, στο αίμα ατόμου με ύποπτα συμπτώματα για ηπατίτιδα, είναι απαραίτητη για τη διάγνωση.
Υπάρχει ειδική θεραπεία;
Ενώ τα συμπτώματα του ασθενούς μπορούν να βελτιωθούν σε κάποιο βαθμό με ξεκούραση και σωστή διατροφή, δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τον συγκεκριμένο ιό. Eισαγωγή στο νοσοκομείο απαιτείται μόνον εάν υπάρχουν σοβαρά συμπτώματα (επίμονοι έμετοι, επιπλοκές) ή υποψία κεραυνοβόλου ηπατίτιδας.
Τι μπορώ να κάνω για να προστατευτώ από τον ιό της ηπατίτιδας Α;
Ο ακρογωνιαίος λίθος στην πρόληψη της ηπατίτιδας Α είναι η τήρηση των κανόνων υγιεινής και μπορείτε να προστατευθείτε εάν:
- πλένετε τα χέρια σας πριν την ετοιμασία και κατανάλωση τροφής, και μετά από κάθε χρήση τουαλέτας, αλλαγή πάνας σε παιδιά ή χρήσης προφυλακτικού,
- εάν βρεθείτε σε χώρες με αυξημένη ενδημικότητα, πίνετε εμφιαλωμένο νερό, μη χρησιμοποιείτε παγάκια και μην πλένετε φρούτα και λαχανικά με νερό βρύσης,
- αποφύγετε να μοιράζεστε τρόφιμα, ποτά και τσιγάρα με άλλους,
- σε περίπτωση φυσικών καταστροφών, όπου το δίκτυο ύδρευσης-αποχέτευσης μπορεί να έχει υποστεί ζημιές, συμβουλευτείτε τις τοπικές αρχές για την καταλληλότητα του πόσιμου νερού,
- ο ιός της ηπατίτιδας Α αδρανοποιείται στιγμιαία με το βρασμό του νερού και των τροφών, με παστερίωση και με τη χρήση οικιακής χλωρίνης (για επιφάνειες).
Υπάρχει εμβόλιο για την ηπατίτιδα Α;
Για την πρόληψη της ηπατίτιδας Α υπάρχει αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο, που προέρχεται από αδρανοποιημένο ιό. Aπαιτούνται 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών που επιτυγχάνουν προστασία για μεγάλο χρονικό διάστημα (20 χρόνια).
Πότε αρχίζει η προστασία μετά τον εμβολιασμό;
Η προστασία αρχίζει μετά από τέσσερις εβδομάδες από την πρώτη δόση του εμβολίου, κάτι που θα πρέπει να έχουν υπόψη τους όσοι σκοπεύουν να ταξιδέψουν σε χώρες όπου ενδημεί η ηπατίτιδα Α.
Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται;
Ομάδες που πρέπει να εμβολιάζονται για την ηπατίτιδα Α είναι κυρίως :
- όσοι πρόκειται να ταξιδέψουν σε χώρες με μεγάλη ενδημικότητα της νόσο
- όλα τα ευαίσθητα άτομα που έρχονται σε επαφή με ασθενείς με οξεία ηπατίτιδα A
- τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων για άτομα με ειδικές ανάγκες
- χρήστες ενδοφλεβίων ουσιών, ομοφυλόφιλοι άνδρες, χρόνιοι ηπατοπαθείς
- εργαζόμενοι σε εργαστήρια που χειρίζονται υλικά δυνητικά μολυσματικά
Μόσιαλος για οξεία ηπατίτιδα στα παιδιά: Τα συμπτώματα που πρέπει να ανησυχήσουν τους γονείς
H οξεία ηπατίτιδα που έχει εμφανιστεί στα παιδιά το τελευταίο διάστημα παγκοσμίως, έχει θορυβήσει πολλούς γονείς, ωστόσο ο καθηγητής Ηλίας Μόσιαλος εμφανίστηκε καθησυχαστικός .
Μιλώντας στο ACTION24 ο κ. Μόσιαλος ξεκαθάρισε ότι σε αυτή την φάση δεν εμπνέουν ανησυχία ενώ κατά πλειοψηφία τα περιστατικά δεν είναι σοβαρά και λύνονται με φαρμακευτική αγωγή.
Ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας LSE, ξεκαθάρισε ότι δεν συνδέονται τα περιστατικά με το εμβόλιο κατά του κορονοϊού. Οι μελέτες όμως για το πως έχει προκύψει η εμφάνιση του είναι σε εξέλιξη. Αυτό που έως τώρα προκύπτει είναι ότι η νόσος έχει μέσα της αδενοϊό που ενδεχομένως να συνδέεται και με τον κορονοϊό.
Οι ηλικίες που προσβάλλονται περισσότερο είναι από 3-5 ετών
Οι ηλικίες που προσβάλλονται περισσότερο είναι από 3-5 ετών. Έως τώρα δεν υπάρχει καταγεγραμμένο κρούσμα σε ενήλικα. Ο κ. Μόσιαλος, υπογράμμισε ότι για την ώρα ο τρόπος προφύλαξης είναι η τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων όπως ισχύουν και για τον COVID, όπως η συχνή πλύση των χεριών και προσοχή στις επιφάνειες.
Τέλος, οι γονείς πρέπει να προσέχουν τα συμπτώματα που είναι γαστρεντερίτιδα, ανορεξία, καταβολή, αλλαγή στο χρώμα του δέρματος.
Oξεία ηπατίτιδα σε παιδιά: Τι προσέχουμε και τι κάνουμε
Ο Δημήτρης Α. Κουντουράς, παθολόγος – ηπατολόγος και ιατρικός διευθυντής του κέντρου προληπτικής ιατρικής και μακροβιότητας, στον όμιλο Βιοϊατρική, εξέδωσε κείμενο για την οξεία ηπατίτιδα σε παιδιά και τα συμπτώματα που θα πρέπει να ανησυχούν τους γονείς.
Το Γραφείο Ασφαλείας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (UK Health Security Agency – UKHSA, κάτι σαν το δικό μας ΕΟΔΥ) που συνεργάζεται στενά με το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας (NHS), από την 1η Ιανουαρίου μέχρι και τις 21 Απριλίου 2022, κατέγραψε 114 περιπτώσεις οξείας ηπατίτιδας σε παιδιά ηλικίας μέχρι 16 ετών και κατά κύριο λόγο ηλικίας κάτω των 5 ετών.
Ως τέτοια περιστατικά θεωρήθηκαν όλα εκείνα που παρουσίασαν πολύ αυξημένα ηπατικά ένζυμα (τρανσαμινάσες > 500 IU/L). Κανένα από αυτά δεν οφείλονταν στους συνήθεις ιούς της ηπατίτιδας Α και Ε.
Τι ξέρουμε για την οξεία ηπατίτιδα στα παιδιά
Ελέγχθηκαν πολλά πιθανά παθογόνα αίτια. Σε 53 περιπτώσεις που ελέγχθηκαν για αδενοϊό, οι 40 ήταν θετικές. Η προκαταρκτική τυποποίηση του αδενοϊού ήταν σύμφωνη με τον τύπο 41F, αλλά και άλλοι τύποι αδενοϊού έχουν επίσης αναγνωριστεί. Η αλληλουχία ολόκληρου του γονιδιώματος από πολλαπλές περιπτώσεις είναι απαραίτητη.
Η κύρια υπόθεση επί του παρόντος είναι ότι η ηπατίτιδα συνδέεται με τον αδενοϊό. Ο μηχανισμός ηπατικής βλάβης μπορεί να προκαλείται από ιούς ή μπορεί να είναι ανοσοπαθολογικός.
Υπάρχουν επίσης πολλοί ιοί που μπορούν να προκαλέσουν αρχικά μια κλινική εικόνα ιογενούς γαστρεντερίτιδας και στη συνέχεια, σε μικρό ποσοστό, ηπατική ανεπάρκεια, όπως οι αδενοϊοί. Ο αδενοϊός πάλι που έχει ανιχνευτεί στα παιδιά αυτά, είναι οπωσδήποτε ικανός να προκαλέσει ηπατίτιδα, αλλά δεν ανιχνεύτηκε σε όλα, παρά στο 80% περίπου.
Υπάρχει επίσης αξιοσημείωτη αύξηση της συχνότητας ανεύρεσης του αδενοϊού σε δεδομένα ρουτίνας εργαστηρίου, σε εντερικά δείγματα και για την ηλικιακή ομάδα 1 έως 4 ετών, ενώ επίσης υπάρχει έξαρση σε πολλές άλλες κοινές γαστρεντερικές και αναπνευστικές ιογενείς λοιμώξεις, πιθανώς λόγω αλλαγής στη συμπεριφορά και την ευαισθησία του πληθυσμού μετά από μια περίοδο χαμηλής επίπτωσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας (κάτι σαν επιδημιολογικό rebound).
Μπορεί επίσης να υπάρχει ένας συμπαράγοντας που προκαλεί πιο σοβαρή νόσηση σε μικρά παιδιά, όπως είναι επίσης πιθανό να υπάρχει αυξημένη ευαισθησία λόγω μειωμένης έκθεσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Εναλλακτικά, μπορεί να έχει εμφανιστεί ένα νέο στέλεχος αδενοϊού με αλλοιωμένα χαρακτηριστικά.
Το UKHSA έχει συγκαλέσει μια ομάδα εμπειρογνωμόνων από το NHS και ακαδημαϊκούς εταίρους για να διευθύνει μια ολοκληρωμένη έρευνα.
Στη χώρα μας δεν έχουν αναφερθεί ακόμη ανάλογα περιστατικά και δεν υπάρχει η δυνατότητα για παιδιατρική μεταμόσχευση. Οι ελληνικές υπηρεσίες συνεργάζονται με ανάλογα ευρωπαϊκά κέντρα, χωρίς να υπάρχει πρόβλημα στην εξυπηρέτηση ανάλογων περιστατικών.
Ακόμη κι αν εκδηλωθεί παρόμοιο φαινόμενο στη χώρα μας, όπου βέβαια το Lockdown τηρήθηκε με αρκετά επιεικείς όρους, δεν αναμένεται ιδιαίτερα μεγάλη συχνότητα περιστατικών με οξεία ηπατική ανεπάρκεια.
Τι προσέχουμε
Το κλινικό σύνδρομο ξεκινά συχνά με συμπτώματα τύπου γαστρεντερίτιδας, ακολουθούμενα από την εμφάνιση ίκτερου. Στις σοβαρές περιπτώσεις, η χαρακτηριστικότερη διαταραχή της οξείας ηπατικής ανεπάρκειας στα παιδιά είναι η διαταραχή του επιπέδου συνείδησης, που λέγεται ηπατική εγκεφαλοπάθεια.
Η οξεία ηπατική ανεπάρκεια είναι το προχωρημένο στάδιο της οξείας ηπατίτιδας, που ακολουθεί τον ίκτερο, εντός μιας εβδομάδας (υπεροξεία), εντός τριών εβδομάδων (τυπική οξεία) και εντός τριών έως 26 εβδομάδων (υποξεία).
Τα συμπτώματα που πρέπει να κινητοποιήσουν τους γονείς είναι:
- Επίμονος πυρετός, χωρίς διαγνωσμένη αιτία, μετά από γαστρεντερίτιδα
- Ίκτερος (όταν το άσπρο του ματιού αποκτά κίτρινο χρώμα)
- Υπέρχρωση των ούρων (ούρα σαν κονιάκ)
- Αποχρωματισμός των κοπράνων (σαν στόκος)
- Υπνηλία ή ατονία του παιδιού μετά από συμπτώματα γαστρεντερίτιδας κάποιων ημερών
Τι κάνουμε για την οξεία ηπατίτιδα
Χρειάζεται επαγρύπνηση, αλλά σε καμία περίπτωση πανικός.
Δεν τρέχουμε στα επείγοντα των παιδιατρικών νοσοκομείων.
Δεν υποβάλλουμε τα παιδιά σε εργαστηριακές εξετάσεις χωρίς να τις έχει υποδείξει ο παιδίατρος. Οι τρανσαμινάσες, για παράδειγμα, μπορεί στην εργαστηριακή εξέταση να εμφανιστούν αυξημένες για πολλούς λόγους, χωρίς να παραπέμπουν σε ηπατίτιδα.
Συμβουλευόμαστε τον οικογενειακό παιδίατρο για οτιδήποτε μας προβληματίζει και ακολουθούμε τις συμβουλές του.
